Najczęstsze zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego
u niemowląt i ich związek z żywieniem
Część I. Kolka i ulewania
Anna Maślany, Bolesław Kalicki,
Agnieszka Rustecka, Anna Jung
Affiliacja i adres do korespondencji
Klinika Pediatrii, Nefrologii i Alergologii Dziecięcej Centralnego Szpitala Klinicznego MON WIM w Warszawie.
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. n. med. Anna Jung
Adres do korespondencji: Klinika Pediatrii, Nefrologii i Alergologii Dziecięcej CSK MON WIM, ul. Szaserów 128,
00-909 Warszawa, tel.: 22 681 72 36
Praca finansowana ze środków własnych
Pediatr Med rodz Vol 6 Numer 3, p. 194-197
Streszczenie
Zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego u niemowląt i młodszych dzieci są jednym z najczęstszych
problemów z zakresu gastroenterologii w tej grupie wiekowej. Charakterystyczną cechą tych zaburzeń
jest brak podłoża organicznego. W pracy przedstawiono definicję kolki jelitowej i ulewania zgodnie z III
kryteriami rzymskimi, omówiono przyczyny tych dolegliwości oraz zestawiono próby dotychczas stosowanych
działań terapeutycznych. Obok metod behawioralnych oraz, w mniejszym stopniu, farmakologicznych
bardzo ważną rolę w leczeniu odgrywają metody żywieniowe. Szczególnie podkreślono rolę stosowania
odpowiedniej diety zarówno u dziecka, jak i u matki. Prawidłowo dobrana dieta nie tylko zapewnia prawidłowy
rozwój dziecka, ale także jest istotnym elementem w terapii powyższych zaburzeń czynnościowych.
Wśród żywieniowych metod leczenia kolki niemowlęcej najlepiej udokumentowaną skuteczność mają
hydrolizaty o znacznym stopniu hydrolizy w przypadku dzieci karmionych sztucznie oraz stosowanie
u matki diety hipoalergicznej w przypadku dzieci karmionych piersią. Przynosiło to najlepsze efekty u dzieci
z udokumentowaną nadwrażliwością pokarmową. Nieefektywne w łagodzeniu kolki okazały się preparaty
sojowe oraz preparaty o zmniejszonej zawartości laktozy. Często stosowane pojenie herbatami ziołowymi
w umiarkowanym stopniu łagodzi objawy, ale z obawy przed utratą pragnienia wskutek ich podawania nie
są to napoje zalecane. Metody żywieniowe znajdują również zastosowanie w łagodzeniu problemów regurgitacji.
Istotne znaczenie ma tu przede wszystkim prawidłowe ułożenie dziecka podczas karmienia i po nim.
Korzystne okazały się preparaty o znacznym stopniu hydrolizy, a w uzasadnionych przypadkach – mieszanki
mleczne z dodatkiem środków zagęszczających, które zmniejszają objętość traconego w ten sposób pokarmu.
Zarówno w przypadku występowania objawów kolki niemowlęcej, jak i ulewań należy zwrócić szczególną
uwagę na tempo przyrostu masy ciała i ogólny rozwój dziecka. W przypadku zaburzeń w harmonijnym
rozwoju niemowlęcia należy poszukiwać innej przyczyny dolegliwości, przede wszystkim ognisk zakażenia
w układzie moczowym, pokarmowym czy stanów wymagających interwencji chirurgicznych, między innymi
pylorostenozy czy wgłobienia jelit.
Słowa kluczowe
kolka jelitowa, ulewania, zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego, żywienie, III kryteria rzymskie